کشف تحریفات در کتب اهل سنت(2): تحریف روایت« ملقب کردن عثمان به نعثل»

 

عثمان بن عفان خلیفه به ناحق و سوم  اهل سنت، در برخی روایات ملقب به « نعثل » شده است. «نعثل»  در تعابیر اهل سنت به سه معنا آمده است، شیخ احمق(کتاب العین 8 مجلدات ، ج 2 ص 341 )، کفتار(کتاب العین 8 مجلدات ، ج 2 ص 341)، و اینکه «نعثل» نام شخص یهودی  می باشد که عثمان بن عفان شبیه او بوده است(غریب الحدیث ، ج 3 ص 426).

 معارضین و هجوم کنندگان به عثمان به عفان وی را با این نام می خواندند در روایتی با سند صحیح از عبدالله بن سلام نقل شده است که:

هنگامی که عثمان بن عفان در حال سخنرانی بود، مردی از جای خود بلند شد و به وی ناسزا گفت. عبدالله بن سلام که خود از طرافداران عثمان بن عفان بود مانع ناسزگویی آن مرد شد و وی را از این کار نهی کرد، در این حال مرد دیگری بلند شد، و رو  به آن مرد ناسزاگو کرد وگفت: شخصیت عبدالله بن سلام که از طرفداران عثمان بن عفان می باشد مانع از این نشود که تو این نعثل(کنایه از عثمان) را دشنام ندهی...

این روایت در کتب متعددی از منابع حدیثی وتاریخی اهل سنت با سند صحیح نقل شده است که در زیر به دو منبع اشاره می کنیم:

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِیلَ، قَالَ: حَدَّثَنَا الْمَهْدِیُّ بْنُ مَیْمُونٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِی یَعْقُوبَ، عَنْ بِشْرِ بْنِ شَغَافٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَلَامٍ، قَالَ: بَیْنَمَا عُثْمَانُ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ یَخْطُبُ النَّاسَ إِذْ قَامَ إِلَیْهِ رَجُلٌ فَنَالَ مِنْهُ، فَنَهَاهُ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ سَلَامٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ، فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ مِنْ أَصْحَابِهِ: لَا یَمْنَعُکَ مَکَانُ ابْنِ سَلَامٍ أَنْ تَسُبَّ نَعْثَلًا فَإِنَّهُ مِنْ شِیعَتِهِ، قَالَ: قُلْتُ: لَقَدْ قُلْتَ الْقَوْلَ الْعَظِیمَ فِی یَوْمِ الْقِیَامَةِ لِلْخَلِیقَةِ مِنْ بَعْدِ نُوحٍ

تاریخ المدینة لابن شبة (3/ 331)

 

کتاب دیگری که این روایت را نقل کرده است:

أنا عَلِیُّ بْنُ عُمَرَ، قَالَ: نا إِسْمَاعِیلُ بْنُ مُحَمَّدٍ، قَالَ: نا [ص:1441] یَحْیَى بْنُ أَبِی طَالِبٍ، قَالَ: نا یَزِیدُ بْنُ هَارُونَ، أنا مَهْدِیُّ بْنُ مَیْمُونٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی یَعْقُوبَ، عَنْ بِشْرِ بْنِ شَغَافٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَلَامٍ، قَالَ: " بَیْنَمَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عُثْمَانُ یَخْطُبُ ذَاتَ یَوْمٍ، فَقَامَ رَجُلٌ فَنَالَ مِنْهُ، فَوَذَأَهُ النَّاسُ فَاتَّذَأَ، فَقَالَ رَجُلٌ: لَا یَمْنَعُکَ مَکَانُ ابْنِ سَلَامٍ أَنْ تَسُبَّ نَعْثَلًا؛ فَإِنَّهُ مِنْ شِیعَةِ عُثْمَانَ، فَقُلْتُ لَهُ: لَقَدْ قُلْتَ الْقَوْلَ الْعَظِیمَ فِی یَوْمِ الْقِیَامَةِ، فِی الْخَلِیفَةِ مِنْ بَعْدِ نُوحٍ "

شرح أصول اعتقاد أهل السنة والجماعة (1/ 1358)

 

همانطور که مشاهده کردید در این روایت، به دو مطلب اشاره شده است، یک مطلب این هست که مردی برخاست و به عثمان ناسزا گفت، و مطلب دوم این می باشد که مرد دومی برخاست و عثمان را «نعثل» خواند.

الحسن بن موسی الاشیب((المتوفى: 209هـ)، از محدثین برجسته اهل سنت، و یکی از اساتید احمد بن حنبل این روایت را نقل کرده است، ولی در روایت این محدث که این روایت را با همان سند بالا نقل کرده است. نه اثری از ناسزگویی به عثمان مشاهده می شود، و نه تعبیر «نعثل».

باهم روایت را به نقل از الحسن بن موسی الاشیب می خوانیم:

حَدَّثَنَا، مَهْدِیُّ بْنُ مَیْمُونٍ، ثنا، مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِی یَعْقُوبَ، عَنْ، بِشْرِ بْنِ شَغَافٍ، عَنْ، عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَلَّامٍ، قَالَ: بَیْنَمَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عُثْمَانُ یَخْطُبُ النَّاسَ، إِذْ قَامَ إِلَیْهِ رَجُلٌ، فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ مِنْ أَصْحَابِهِ: لَا یَمْنَعُکُ مَکَانُ ابْنِ سَلَّامٍ أَنْ تَسُبَّ فُلَانًا؛ فَإِنَّهُ مِنْ شِیعَتِهِ، قَالَ: فَقُلْتُ لَهُ: لَقَدْ قُلْتَ الْقَوْلَ الْعَظِیمَ فِی یَوْمِ الْقِیَامَةِ لِلْخَلِیفَةِ مِنْ بَعْدِ نُوحٍ

جزء الحسن بن موسى الأشیب (ص: 40)

در این روایت که از نظر سندی با روایات فوق یکی می باشد، بعد از عبارت « إِذْ قَامَ إِلَیْهِ رَجُلٌ» تعبیر«فنال منه» بود به این معنا که به عثمان ناسزا گفت ولی در اینجا حذف شد. وهمچنین تعبیر «أَنْ تَسُبَّ نعثلاً»، تبدیل به « أَنْ تَسُبَّ فُلَانًا»شد.